2024 yılının son çeyreğine girilirken, Türkiye’de sıfır otomobil pazarında fiyat artışlarıyla yeni bir dönem başlıyor. Otomobil fiyatlarına yansıyan bu zamlar, hem sektörde hem de tüketicilerde geniş yankı uyandırdı. Döviz kurundaki dalgalanmalar, üretim maliyetlerinin artması ve küresel ekonomik belirsizlikler, sıfır araçların fiyatlarının ciddi ölçüde yükselmesine neden oldu.
Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği (ODMD) tarafından yapılan açıklamaya göre, ekim ayı itibarıyla sıfır otomobil fiyatlarına yüzde 10 ile 20 arasında değişen oranlarda zam yapıldı. Yılın başından bu yana fiyatlarda zaten kademeli artışlar yaşanırken, son dönemde hızlanan zamlar, alım gücünü zorlayacak seviyelere ulaştı. Sektördeki yetkililer, bu fiyat artışlarının 2024 yılı sonuna kadar devam edebileceğini belirtiyor.
Zamların Nedenleri
Sıfır otomobil fiyatlarındaki bu artışın arkasındaki temel nedenler, döviz kurlarındaki dalgalanmalar ve küresel otomotiv tedarik zincirindeki sorunlar olarak gösteriliyor. Özellikle Türk lirasının yabancı para birimleri karşısında değer kaybetmesi, ithal edilen araçların ve parçaların maliyetini artırıyor. Otomotiv üreticileri, bu maliyet artışlarını fiyatlara yansıtarak tüketicilere yüklüyor.
Diğer yandan, küresel otomotiv sektöründe pandemi sonrası ortaya çıkan çip krizi ve ham madde fiyatlarındaki artışlar, üretim maliyetlerini yukarı çekti. Çip krizinin etkilerinin hafiflemeye başlamasına rağmen, ham madde ve lojistik maliyetlerinin yüksek seyretmesi, üreticileri fiyat artışlarına zorladı. Ayrıca, elektrikli araç üretimine yapılan yatırımların artması ve bu segmentteki yeni teknoloji maliyetleri de fiyatları etkileyen faktörler arasında.
Tüketicinin Tepkisi ve Talep Düşüşü
Fiyat artışları, otomobil satın almak isteyen tüketiciler için büyük bir endişe kaynağı haline geldi. Özellikle düşük ve orta gelirli kesimlerde, sıfır otomobil almanın giderek zorlaşması, talebi olumsuz yönde etkiliyor. 2024 yılı başında sıfır otomobil almak için sıra bekleyen birçok müşteri, yeni zamlarla birlikte ikinci el araç pazarına yönelmeye başladı.
İkinci el pazarında yaşanan bu hareketlilik, sıfır araç fiyatlarındaki artışla doğru orantılı olarak yükseliyor. İkinci el araç fiyatları da sıfır otomobil zamlarından etkilenerek yukarı doğru bir seyir izlemekte. Uzmanlar, yıl sonuna kadar ikinci el araç pazarında da ciddi fiyat artışları yaşanacağını öngörüyor.
Otomotiv Kredilerinde Zorluklar
Fiyat artışlarının yanı sıra, otomotiv kredilerindeki faiz oranlarının yükselmesi de araç alımını zorlaştıran faktörler arasında. Bankaların araç kredilerinde sunduğu faiz oranları, son aylarda yukarı yönlü seyrediyor. Bu durum, sıfır otomobil almak isteyen tüketicilerin finansman bulmasını güçleştiriyor. Yüksek faiz oranları ve artan araç fiyatları, tüketicilerin sıfır araç almak yerine beklemeyi ya da daha uygun maliyetli ikinci el araçlara yönelmeyi tercih etmelerine neden oluyor.
Otomotiv sektöründeki bu zorlukların yıl boyunca devam etmesi ve fiyat artışlarının devam etmesi beklenirken, tüketiciler için en büyük endişe, 2024 yılı sonuna kadar zamların durup durmayacağı konusunda belirsizliklerin sürmesi.